Blog | Vergunningvrij bouwen onder de Omgevingswet

Sinds de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2024 is er het nodige veranderd in de regels rondom vergunningvrij bouwen. De belangrijkste verandering is de introductie van de ‘knip’ tussen de technische bouwactiviteit en de omgevingsplanactiviteit, maar er zijn nog meer belangrijke aandachtspunten.

In deze blog lees je hoe het zit met de nieuwe regels. Ook geef ik aan waar je nog meer goed op moet letten.

Allereerst: wat is vergunningvrij bouwen?

Vergunningvrij bouwen betekent dat je voor bepaalde bouwwerken geen omgevingsvergunning hoeft aan te vragen. Dit scheelt tijd, kosten en administratieve lasten. Toch moet je altijd voldoen aan technische eisen en andere relevante regels, ook als je geen vergunning nodig hebt. 

Wat is er veranderd met de komst van de Omgevingswet?

Sinds 1 januari 2024 is de Omgevingswet van kracht. Daarmee is het systeem voor vergunningvrij bouwen veranderd ten opzichte van de oude Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). 

De belangrijkste verandering is de introductie van de ‘knip’ tussen de technische bouwactiviteit en de omgevingsplanactiviteit:

• Technische bouwactiviteit: Dit gaat over de technische aspecten aan het bouwwerk, zoals veiligheid, constructie-eisen en technische voorschriften. De regels hiervoor staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl);
• Omgevingsplanactiviteit: Dit betreft de ruimtelijke inpassing, past het binnen de regels, zoals bv. de bouwhoogte van het omgevingsplan (voorheen bestemmingsplan).
   

Voor beide onderdelen kan apart worden beoordeeld of een vergunning nodig is.

Wanneer is bouwen vergunningvrij?

De hoofdregel is dat bouwen zonder vergunning verboden is, tenzij jouw bouwactiviteit expliciet in de wet- en regelgeving is aangewezen als vergunningvrij. 

De belangrijkste regels vind je in het Bbl:

• In artikel 2.25 en 2.26 Bbl staan de bouwactiviteiten waarvoor wél een vergunning nodig is.
  Staat jouw bouwactiviteit hier niet bij? Dan is deze vergunningvrij voor het technische deel;
• In artikel 2.27 Bbl staan uitzonderingen op de vergunningplicht. Bijvoorbeeld het gedeeltelijk vernieuwen of veranderen van een bouwwerk zonder wijziging van de draagconstructie, of het plaatsen van een dakkapel aan de achterzijde van de woning.
   

Let op: voor het ruimtelijke deel (de omgevingsplanactiviteit) kan alsnog een vergunning nodig zijn, tenzij jouw bouwplan ook in het omgevingsplan als vergunningvrij is aangewezen.

Belangrijke aandachtspunten

Naast deze regels zijn er nog meer zaken waar je op moet letten:

• Ook bij vergunningvrij bouwen moet je voldoen aan de technische eisen van het Bbl en het burenrecht uit het Burgerlijk Wetboek;
• Het bouwwerk moet in het achtererfgebied staan;
• De hoogte mag maximaal 5 meter zijn, en er mag geen tweede bouwlaag of dakterras aanwezig zijn;
• Gemeenten kunnen in het omgevingsplan aanvullende regels stellen. Controleer daarom altijd het actuele omgevingsplan van jouw gemeente; dit blijft leidend;
• Soms geldt in plaats van een vergunningplicht een meldingsplicht: je hoeft dan geen vergunning aan te vragen, maar moet de bouwactiviteit wel melden bij de gemeente.
   

Samengevat

• De Omgevingswet heeft voor het vergunningvrij bouwen een duidelijke scheiding tussen de technische en omgevingsplanactiviteit gesteld;
• Het blijft essentieel om vooraf goed te checken of jouw bouwplan echt vergunningvrij is, zowel voor het technische als het ruimtelijke deel;
• Raadpleeg altijd het Bbl en het omgevingsplan;

Advies nodig over jouw specifieke situatie? Ik denk graag met je mee. Neem contact op via 06-40024739 of miriam@bijvanbuiten.nl.